چیستی ولایت و ارتباط آن با من

مهم ترین مفهوم ولایت، مفهوم "سرپرستی و حاکمیت" است، که این سرپرستی و حاکمیت به دو صورت قابل تبیین می باشد؛
یکی آن سرپرستی و حاکمیتی که خداوندِ مالک الملوک به سبب خالقیت و مالکیتی که بر تمامی مخلوقات و عوالم دارد، بر آنها دارد و هیچ مخلوقی نمی تواند خود را از سیطره ی این حاکمیت خارج کند. این ولایت که لاجرم بر همه موجودات سیطره دارد، "ولایت تکوینی" نام دارد.
دیگری، آن ولایت و سرپرستی ای است که برموجوداتِ صاحبِ اختیار جاریست و شامل قوانین و چارچوب های مشخصی است که "ولایت تشریعی" نام دارد و انسان، مختار است برای پذیرش یا عدم پذیرش آن.
 به عبارت دیگر، انسان که صاحب امتیازِ انتخاب است، می تواند ولایت تشریعی حق را بر خود جاری سازد و یا آن را نپذیرد و با رد کردن آن در حقیقت تحت سیطره ی ولایت غیرحق یا همان "طاغوت" قرار گیرد، چرا که همان گونه که انسانِ بدون شریعت وجود ندارد و هر انسانی لاجرم شریعت حق یا باطلی را برای خود اختیار کرده است، به همان نسبت، انسان بدونِ ولایت نیز وجود ندارد، لیکن یا ولایت تشریعی حق را انتخاب کرده است و یا با عدم پذیرشِ آن، تحت ولایت طاغوت درآمده است.
باطن ولایت تشریعیِ حق نور است ؛ طبق آیه 257 سوره بقره " الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور و الذین کفروا اولیاءهم الطاغوت یخرجونهم من النور الی الظلمات ..." . آن کس که ایمان بیاورد و ولایت تشریعی حق را بپذیرد، تحت ولایت الله قرار می گیرد و الله او را از ظلمات خارج کرده و وارد به عالم نورمی کند، و آن کس که ولایت تشریعی حق را نپذیرد و آن را انکار کند ( کفروا )، لاجرم تحت ولایت ولی های گوناگون ( اولیاءهم ) قرار می گیرد که او را به ظلمات می کشانند به نحوی که حتی از نورانیت فطرت هم خارج می شود.
از آیه ی مذکور می توان به این نکته نیز پی برد که قبول ولایت تشریعی حق با ایمان رابطه ی مستقیم دارد. مفهوم هدایت که از همین آیه به دست می آید، "خروج از ظلمات به نور" می باشد که تنها از طریق پذیرش ولایت حق امکان پذیر است. لذا هدایت با ولایت همراه است و ولایت حق عین هدایت است.